نمایشگاه پوستر، نشانه، نشانه نوشته و خوشنویسی «نغمه مانا» عصر جمعه 12 آذرماه توسط انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، انجمن خوشنویسان ایران، خانه موسیقی ایران و خانه هنرمندان ایران در گالری ممیز خانه هنرمندان ایران گشایش یافت.
به گزارش روابط عمومی انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، مراسم گشایش نمایشگاه «نغمه مانا» در نکوداشت زنده‌یاد محمدرضا شجریان عصر جمعه ۱۲ آذرماه در سالن شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در این مراسم غلامحسین امیرخانی، حسین علیزاده، همایون شجریان، افسانه شجریان، عبدالجبار کاکایی، حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی، مجید رجبی معمار مدیرعامل خانه هنرمندان ایران، فاطمه کرکه‌آبادی، محمدجواد حق‌شناس، هوشنگ اردلان، علی خسروی، اونیش امین‌الهی، کیانوش غریب پور، مهردخت دارابی، محسن سلیمانی، بیژن جناب، سهیل محمودی، مجید کاشانی، مظفر شفیعی، بردیا صدرنوری، عارف براتی، علی جهاندار، اسرافیل شیرچی، مهرداد شیخانی، و هنرمندان دیگر حضور داشتند.
پس از پخش سرود ملی جمهوری اسلامی ایران و قرائت کلام‌الله مجید، زهرا تقی ملا مجری مراسم توضیحی مختصر درباره نمایشگاه ارائه و سپس از مجید رجبی معمار به عنوان اولین سخنران دعوت به حضور پشت تریبون کرد.
رجبی معمار: استاد شجریان، هر رشته هنری را به کمال رساند
مجید رجبی معمار مدیرعامل خانه هنرمندان ایران ضمن خوشامدگویی به حضار، گفت: به بهانه بزرگداشت استاد برجسته و خسرو آواز ایران اینجا گردهم آمدیم. استاد شجریان ذوالفنون به معنای واقعی بودند، هم در موسیقی و آواز و هم در احیای شعر کلاسیک فارسی و هم دستی در خوشنویسی داشتند. همچنین، خیلی سال پیش تلاوت قرآن استاد را شنیده بودم و توصیه می‌کنم که حتما تلاوت ایشان را گوش دهید. بنابراین استاد شجریان، هر رشته‌ای را به کمال رساند.
وی با اشاره به خانه هنرمندان ایران و تلاش‌های شجریان برای این خانه، بیان کرد: استاد خودش قبول زحمت برای مسئولیت خانه نمی‌کرد اما همواره به عنوان همراه و مشاور عالی در کنار خانه هنرمندان بود تا این مامن امید هنرمندان شکل بگیرد. گمان ما این است با وجود مرگ جسمی و ظاهری استاد، حضور معنوی ایشان در بین ما است.
امیرخانی: شجریان ادبیات را دوباره معنا کرد
غلامحسین امیرخانی استاد پیشکسوت خوشنویسی و مدیرعامل انجمن خوشنویسان ایران به عنوان سخنران بعدی گفت: نمی‌دانم با چه کلامی باید این توفیق و برکت را بیان کنم که هم اکنون در جلسه نکوداشت محمدرضا شجریان عزیز حضور دارم.
وی سخنان خود را در دو بخش مطرح و بیان کرد: درویش عبدالمجید طالقانی استاد خط شکسته ایران می‌گوید «تو ای متاع محبت چگونه کالایی که قیمت تو نه بایع نه مشتری داند» ما به عنوان نماینده مردم ایران که در این جلسه حضور داریم، باید قدر و قیمت این محبت و هنر را بدانیم.
وی که بیش از ۵۰ سال با زنده‌یاد شجریان الفت و آشنایی خانوادگی داشته، در پایان به ذکر خاطره‌ای از محمدرضا شجریان پرداخت.
حق شناس: بزرگداشت محمدرضا شجریان وظیفه‌ای ملی و فرهنگی است
محمدجواد حق‌شناس در ادامه مراسم درباره نمایشگاه «نغمه مانا» بیان کرد: این نمایشگاه که به همت انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، انجمن خوشنویسان ایران، خانه موسیقی و خانه هنرمندان ایران برگزار شد، با رویکردی شایسته و هدفی بایسته شکل گرفته تا با مشارکت هنرمندان بزرگ طراح گرافیست و خوشنویس، ادای دینی به ساحت خسروی آواز ایران داشته باشند. امام مهربانی‌ها حضرت امام رضا (ع) می‌فرمایند: «بزرگان خود را محترم شمارید.»
وی ادامه داد: استاد شفیعی کدکنی هنگامی که از شجریان سخن می‌گوید، بیان می‌کند «من حق خودم و در حد خودم نمی‌دانم درباره هنر شجریان صحبت کنم چون ایشان در موسیقی آوازی ایران جایگاهی را دارد که حافظ در شعر فارسی دارد. مگر ما در چندین هزار سال، چند حافظ داشته‌ایم» در حق استاد شجریان هیچ چیزی جزء ستایش نمی‌توانیم داشته باشیم.
حق شناس همچنین گفت: بی‌گمان محمدرضا شجریان جزو سرآمدان هنر ایران است و بزرگداشت او، وظیفه‌ای ملی و فرهنگی است. وی آراسته به چندین هنر است و ویژگی ممتازش، جامعیت او است و او در هنرهای بسیاری به کمال رسیده و استادتمام هنر است. در عین حال اهتمام به هنر، او را از پرداختن به مسئولیت‌های اجتماعی و انسانی غافل نکرد. امیدوارم مقامات، صاحب‌نظران و مسئولان فرهنگی نیز به مسئولیت فرهنگی خود به شایستگی عمل کرده و دین خود را تمام و کمال به این شخصیت بی‌مانند هنر ایران ادا کنند. آثار وجودی محمدرضا شجریان در عرصه‌های مختلف، چنان متنوع، اثرگذار و ماندگار است که سال‌ها پویش و پژوهش در این باغ ارغوان، میوه‌های پرثمری را به ارمغان خواهد آورد.
بردیا صدرنوری آهنگساز و نوازنده پیانو در ادامه به تک‌نوازی پیانو از ملودی‌های آشنا از آوازهای زنده‌یاد شجریان پرداخت که با همراهی حضار در خواندن ترانه «مرغ سحر» به پایان رسید.
علیزاده: شجریان شخصیتی بود که اتحاد به وجود می‌آورد
سخنران بعدی مراسم، حسین علیزاده نوازنده برجسته ایرانی و دوست دیرینه محمدرضا شجریان بود. وی با اشاره به آسمان آبی روز جمعه تهران، سخنان خود را با انتقادی نسبت به ممنوعیت نام بردن از محمدرضا شجریان بعد از درگذشت او، مطرح کرد و گفت: امروز آسمان تهران آبی و واژه امید واقعاً ملموس بود. همه روزهای ما همانند هوای تهران است که امید نیست. هنر همیشه نقشش امیدآفرینی و زندگی است و به همین دلیل است که برخی آن را دوست ندارند چون با زندگی مخالفند. صبح زود بلند شدم و این آسمان آبی را دیدم و با خودم گفتم حیف که امشب باید خوابید، چراکه باید تا می‌توانیم این آسمان آبی را ببینیم.
وقتی آمدم و پوستر این نمایشگاه را دیدم، متوجه شدم همان آسمان آبی در این پوستر نقش بسته و شجریان، خورشید آن است. وقتی با این حال و هوا، طول پارک هنرمندان را طی کردم؛ به تدریج که به خانه هنرمندان نزدیک شدم فکر کردم که به سفر طولانی می‌روم و به جزیره‌ای وارد می‌شوم، جزیره‌ای که انگار در شهر ما قرار ندارد. در شهر ما آوردن نام این مرد بزرگ ممنوع است اما در این جزیره آوردن نام شجریان مشکلی ندارد و خودم را خرامان خرامان به جزیره‌ای رساندم که در آن می‌شود اسم او را بلند فریاد زد.
وی اظهار کرد: برای من جالب بود که خیلی‌ها وقتی در حال صحبت هستند اصلا نمی‌دانند درباره چه کسی سخن می‌گویند! به دلیل محدودیت‌های رادیو و تلویزیون داخلی، در زمان درگذشت شجریان، مردم به شبکه‌های ماهواره‌ای خارج از ایران پناه بردند چون همه نسبت به نبود شجریان بغض داشتیم و این بغض ما، مدت‌ها و تا همین امروز ادامه دارد. در این شبکه‌ها، خیلی‌ها صحبت کردند و خیلی صحبت‌های واهی درباره ایشان مطرح کردند که واقعا جای تاسف داشت. شجریان شخصیتی بود که اتحاد به وجود می‌آورد. همین عده که در این سالن هستند و سرآمدان هنری به حساب می‌آیند، همیشه کنار هم نمی‌نشینند و نام شجریان است که ما را کنار هم قرار داده است.
این نوازنده برجسته با تاکید بر اینکه همگان از ارزش‌های هنری شجریان اطلاع ندارند اما او را می‌شناسند، بیان کرد: این موضوع به این دلیل است که شجریان فقط خواننده افسانه‌ای نیست و پشت همه هنرهایش، شعور، شجاعت و جسارت مشهود بود و یکی از مهمترین ویژگی‌هایش که یک عمر با او بودیم و دیدیم، این بود که حرف زور را نمی‌پذیرفت.
وی در پایان گفت: چیزی که باید درسی برای ما باشد این است که نباید عادت کنیم و راضی به این باشیم که در سالنی کوچک و پنهانی بزرگداشت بگیریم یا خیابانی را به نام شجریان کنند، چراکه اینها کافی نیست و اگر تمام جغرافیای ایران را نیز به نام شجریان کنند، کم است. آن چیزی که باید درس بگیریم این است که این هنر با شخصیتی ساخته شده که آن، تکرارنشدنی است. صدای شجریان، صدای آشنای عشق است و اگر کسانی خصومتی با عشق و زندگی دارند، با شجریان هم خصومت دارند. هنر آدمی مثل شجریان، نیاز انسان است. یادش بخیر.
همایون شجریان: توان حضور در مراسم نکوداشت پدر را ندارم
همایون شجریان فرزند محمدرضا شجریان نیز در ادامه مراسم گفت: صحبت‌ها در مورد پدر می‌تواند جنبه‌های مختلفی داشته باشد و اگر بخواهم کلی بگویم، ایشان یک شخصیت تک بعدی نبود و نیست؛ در زمان حیات ایشان دیدم که یک قضیه در هر زمینه‌ای را تا انتها پی می‌گرفت و آن را به اتمام می‌رساند. همین مساله سبب شد روی هر چیزی که تمرکز می‌کرد، می‌درخشید.
وی بیان کرد: عموی بزرگم خاطرات زیادی از پدر دارد که بسیار جذاب است که شاید بتوان روزی اینها را بیان کرد. به واقع در این مدت، از حضور در چنین جمع‌هایی پرهیز کردم چون می‌دانستم توانش را ندارم و ممکن است حفاظی که برای خود تعریف کردم، بشکند و امشب نیز چنین رخ داد اما از طرفی حضور عزیزانی که مقام پدر را پاس می‌دارند، غنیمت است.
فاطمه کرکه‌آبادی رییس هیات مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران نیز در سخنانی کوتاه به ارائه گزارشی از ایده برپایی نمایشگاه پرداخت و گفت: نمایشگاه «نغمه مانا» ادای دینی کوچک برای هنرمندی بزرگ است؛ سال گذشته همزمان با درگذشت استاد بنا داشتیم این نمایشگاه را برگزار کنیم که بنا به دلایلی این مهم رخ نداد اما امروز خوشحالیم که با همراهی سه انجمن هنری دیگر توانستیم چنین حرکتی را به ثمر برسانیم.
سپس امیر هوشنگ اردلان هنرمند معمار و دوست قدیمی استاد شجریان که روی جلدهای آلبومهای قدیمی شجریان را طراحی کرده بود به قرائت سروده‌ای که به مناسبت چهلمین روز درگذشت استاد سروده بود پرداخت.
در ادامه، حسن کریم‌زاده دبیر نمایشگاه «نغمه مانا» گزارشی از نمایشگاه ارائه و بیان کرد: پس از شکل‌گیری ایده برگزاری این نمایشگاه برای پاسداشت استاد شجریان، به واسطه سیاست‌های اتخاذ شده برای آن فراخوانی محدود برای ۱۱۰ از طراحان گرافیک ارسال شد که بر اساس آن، ۱۰۱ اثر از ۸۲ هنرمند دریافت و سپس نزدیک به ۲۰ اثر خوشنویسی از انجمن خوشنویسان ایران به مجموعه اضافه شد.
آوا مشکاتیان نوه زنده‌یاد شجریان به عنوان آخرین سخنران یادداشتی را که برای کتاب “نغمه مانا” نوشته است قرائت کرد و گفت: هر چه دور می‌شوم آن صلابت زیبا پیداست، صلابتی که فصل‌ها دارد و زیبایی‌های گوناگون، آراسته به جان زمانه خویش. هنری که آینگی می‌کند پیوندتان را با این سرزمین و مردم نازنین. دور می‌شوم، پیر می‌شوم، هیچ می‌شوم؛ شما جاودانه پیدایید، شما تا همیشه در جان این سرزمین جاوید هستید و نقش می‌گردید به رنگ، خط می‌گردید به شعر، خاطره می‌گردید به وصال و مهربانی به لالایی. و داد بیداد ممتد مایید برای هر آنچه باید باشد و نیست.
در پایان غلامحسین امیرخانی، حسین علیزاده، همایون شجریان و دیگر حضار نمایشگاه را افتتاح کردند. نمایشگاه «نغمه مانا» به دبیری حسن کریم‌زاده شامل ۷۹ پوستر، ۲۷ نشانه و نشانه‌نوشته و ۲۱ تابلوی نفیس از هنرمندان عضو انجمن خوشنویسان ایران، توسط انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، انجمن خوشنویسان ایران، خانه موسیقی ایران و خانه هنرمندان ایران در گالری ممیز خانه هنرمندان ایران گشایش یافت.
شورای سیاست‌گذاری این نمایشگاه را اونیش امین‌الهی، محمدجواد حق‌شناس، مهردخت دارابی، محسن سليمانی، بردیا صدر نوری ، فاطمه کَرکِه آبادی و حمیدرضا نوربخش تشکیل می دادند.
دبیر نمایشگاه حسن کریم‌زاده، دبیر اجرایی: عادل صدر ممتاز و مشاور دبیر: پرهام عرب بودند.
مدیریت هنری را مجید کاشانی (استودیو دفتر) بر عهده داشت و طراح لوگو دامون خانجان‌زاده بود.
طراحی موشن نیز بر عهده ی حسین کریم‌زاده بود
با حمایت صمیمانه‌ی:
موسسه‌ی راد نو اندیش، چاپ و نشر شادرنگ
و مجتمع چاپ کوفا: حامی و مجری چاپ آثار نمایشگاه
عکس از: لیلا ابراهیمی
